MOONSTONE - සඳකඩපහන

පිරිපුන් සන්නිවේදකයකු වීම සඳහා සන්නිවේදනයේ මූලිකාංග පිලිබඳ අවබෝධය අවශ්‍යමද?

"මිනිසා නිසැකයෙන්ම සන්නිවේදන සත්වයකුය " යැයි පැවසීම යුක්ති සහගත කරුණකි. ඒ මන්ද යත් එදා මෙදා තුර මානව පරිණාමනයේ ප්‍රධානම අංගයක් ලෙස සන්නිවේදනය පැවත ආ බැවිනි .සන්නිවේදනය ලෝකයේ කවදා කොතැනක ආරම්භ වූවාද යන්න කිසිවෙකුට මේ තාක් නිශ්චිත කරමින් ප්‍රකාශ කිරීමට නොහැකි වී තිබීමෙන්ම පැහැදිලි වෙන්නේ මේ මිහිපිට මානවයා බිහිවූයේ කවදාද ,එදින ඒ මොහොතේම සන්නිවේදනයද ආරම්භ වී ඇති නිසාවෙනි.
මෙලෙස මිනිස් පරිණාමයත් සමඟ වර්ධනය වූ සන්නිවේදනය අද වන විට විෂයක් වී තිබේ .ඒ මන්දයත් තව දුරටත් මිනිසාට තම ජීවිතය තුළ සන්නිවේදනය ඉගෙනීමට තරම් පුළුල් කරුනු කාරනා හා විෂය පදාර්ථයක් මෙහිවන නිසාවෙනි. මේ නිසාම මානව සමාජයේ අන්තර් සබඳතාව ගොඩනගන හූයක් බවට සන්නිවේදනය පත් වී තිබේ.

සන්නිවේදනය යන්න කුමක්දැයි ? යනුවෙන් නගන ප්‍රශ්නයට පිළිතුරු ලෙස ලෝකයේ එදා මෙදා තුර පහළවූ විවිධ විද්වතුන් විවිධ අදහස් හා අර්ථකථන ,විවිධ විෂය කේෂ්ත්‍රයන් ඔස්සේ විග්‍රහකර තිබේ .එහිදී ....,

• දේශපාලන විද්වතෙකු වූ හැරල්ඩ් .ඩී .ලැස්වෙල්
• සන්ධානයේ පියා ලෙසින් හදුනාගන්නා මහාචාර්ය විල්බර් ශාම්
• විද්‍යාඥයන් දෙදෙනෙකු වු ක්ලෝඩ් ෂැනොන් සහා වොරන් වීවර් දෙපල
• සන්නිවේදනය පිළිබඳව මහාචාර්ය වරයෙකු වූ ජෝර්ජ් ගබ්නර්
• මහාචාර්ය මාෂල් මැක්ලූහන්
• විවිධ විෂයන් පිළිබඳව විද්වතෙකු වූ මහා දාර්ශනික ඇරිස්ටෝටල්
• එඩ්වඩ් සැපීර්

ජෝර්ජ් ගබ්නර්

යනාදී දේශපාලන /sසමාජ විද්‍යා / ගණිත / දර්ශනය ආදී විවිධ විෂය කේෂ්ත්‍රයන් වල විද්වතුන් සන්නිවේදනය wවිග්‍රහ tකර තිබේ .

"Who say What in Which Channel to Whom with What effect ''

( Herold.D.Leshwell)

උක්ත නිර්වචනයෙන් හැරල්ඩ් .ඩී.ලැස්වෙල් සන්නිවේදනය විග්‍රහ කරන්නේ ",කවුරු ?(WHO), කුමක් ? (WHAT),කුමකින් ?(IN WHICH CHANNEL) ,කාට ද ? (TO WHOM), කුමන බලපෑමක් ? (WHAT EFFECT) අරමුනු කරගෙන යමක් සිදු කරයිද ..එය සන්නිවේදනය වන බවයි" .

මෙහිදී ලැස්වෙල් විසින් වක්‍රව සන්නිවේදනයේ මුලිකාංග පහක්ම විග්‍රහ කරයි .එසේම මහාචාර්ය විල්බර් ශ්‍රාම් පවසනුයේ "යම් සංදේශයක් මුල් කරගෙන දෙපාර්ශවයක් අතර එක හා සමාන මනෝභාවයක් නැතිනම් චිත්ත තත්වයක් ඇති වීම සිදු කරගෙන වන ක්‍රියාවලිය " සන්නිවේදනය වන බවයි .එඩ්වඩ් සැපීර් විග්‍රහ කරන්නේ ,සමාජයේ බිහිවීම තුල සන්නිවේදනය ආරම්භ වූ බවත් ,සමාජය තුල වන ක්‍රියාකරකම් හා සංස්කෘතික රටා මගින් සන්නිවේදනය හා සම්බන්ද කමක්ද නිර්මානය වන බවටයි .එමෙන්ම ක්ලෝඩ් ෂැනොන් සහා වොරන් වීවර් සන්නිවේදනය නිර්වචනය කරන්නේ ,

,"යම් ස්ථානයකදී තෝරාගත් පණිවිඩයක් තවත් ස්ථානයeක එ අයුරින්ම ප්‍රතිනිර්මාණය කිරීම " සන්නිවේදනය බවයි .( සන්නිවේදන නිර්වචන පිළිබඳව පුළුල් විග්‍රයක් ඉදිරියේදී බලාපොරොත්තුවන්න)

හැරල්ඩ් .ඩී. ලැස්වෙල්
මෙලෙසින් වන විවිධ සන්නිවේදන විග්‍රයන් තුලින් පැහැදිලිa වන පොදු කරුන වන්නේ සන්නිවේදනය යනු තොරතුරු හුවමාරු කරගැනීමෙ ක්‍රියාවලියක් බවත් ,එම ක්‍රියාවලිය පැවතීමෙහිලා විවිධ වූ මූලිකාංග ද ඒ වටා ඇති බවයි .මෙහිදී මූලිකම කරුන වන්නේ යහපත් සන්නිවේදකයකු ලෙස සන්නිවේදනයේ යෙදීමට නම් මෙම සන්නිවේදන මූලිකාංග අවබෝධය වඩාත් වැදගත් වන බවයි .

උක්ත කී පරිදී සන්නිවේදන මුලිකාංග යන්නෙහි අන්තර්ගතය පිළිබදව විමසීමෙදී එහි මූලිකම අවස්ථාව හෙවත් ප්‍රාථමික මූලිකාංග අවස්ථාවන් ලෙසින් මුලිකාංග 03ක් හදුනාගැනීමට හැකි වේ .එනම් ,

• සන්නිවේදකයා
• සංදේශය
• ග්‍රාහකයා

යන ප්‍රාථමික මූලිකාංග අවස්ථාවන්ය. ක්ලෝඩ් ෂැනොන් සහා වොරන් වීවර් යන විද්වතුන් දෙපළ සහා හැරල්ඩ් .ඩී .ලැස්වෙල් යන දාර්ශනිකයගේ නිර්වචනයන් තුළ මෙකී ප්‍රාථමික මූලිකාංග විස්තර කර තිබේ .නමුත් විශේෂයක් ලෙසින් අපට ලැස්වෙල්ගේ නිර්වචනය තුළ ප්‍රාථමික මූලිකාංග අවස්ථාවන්ට එහා යමින් තවත් මුලිකාංග 02 ක් ද විග්‍රහ කර තිබේ .

මේ අනූව අවස්ථාවෙන් අවස්ථාව සන්නිවේදනය පැහැදිලි කිරීමට අදාළව මූලිකාංග කීපයක්ම ඉදිරිපත්ව තිබේ . පිරිපුන් සාර්ථක සන්නිවේදකයකු වීමට නම් මෙකී මූලිකාංග පිළිබද අවබෝදය මනා ලෙස තිබීම ඉතාම වැදගත් වේ .මේ අනුව මූලිකම සන්නිවේදන මූලිකාංග මෙසේ දැක්විය හැක .එනම් ,

1. සන්නිවේදන මූලය - Information source
2. සන්නිවේදකයා -Sender
3. සංදේශය -Message
4. මාධ්‍ය-Channel
5. ග්‍රාහකයා -Receiver
6. බාධා -Noise
7. බලපෑම් -Effects
8. ප්‍රතිපෝෂණය -Feedback                                                                                                                                                                      ආදී මූලිකාංග වේ. මේ හැරුනු කොටගෙන ආකේතිකරණය සහා විකේතිකරණය යනුවෙන් සෙසු මුලිකාංග 02ක් පිළිබදවද සාකච්ඡාවට බදුන් වේ . යහපත් ලෙසින් මෙන්ම මනා පරිපූර්ණත්වයකින් යුතුව සන්නිවේදනයේ යෙදීමට නම් උක්ත දැක්වූ සන්නිවේදන මූලිකංග පිළිබද අවබෝධය මනාව තිබිය යුතු වේ .මන්ද යත් සාරගර්භ සන්නිවේදනයකට මග පෑදීමට එම මූලිකාංග හී දැනුම ඉවහල් වන නිසාවෙනි .

උදාහරණයක් ලෙස අප කාලීන වැඩසටහන් මෙහෙයවන්නෙක් ගෙන බැලීමෙදී ඔහු හෝ ඇය තම ග්‍රාහක පිරිසට එනම් ,ගුවන් විදුලියේ නම් ශ්‍රාවකයන්ටත් ,රූපවහිනියේදී ප්‍රේක්ෂකයාටත් උචිත පරිදි ඉතා ආකර්ශනීය ලෙසින් සන්නිවේදනය කිරීමට නම් ඔහු හෝ ඇය සන්නිවේදනයේ උක්ත කී මුලිකාංග පිළිබදව වන අවබෝධය ඉතාම වැදගත් වේ .ඒ මන්ද යත් ,කාලින වැඩසටහනකදී බෙහෙවින් කතාබහ කරන්නේ සමාජයක එ ඒ කාලවලදී පවතින ගැටලුවක් හෝ සමාජය තුළ කතා බහ වෙන සංසිද්ධියක් වන නිසාවෙනි .මෙහිදී එම වැඩසටහන් මෙහෙය වන්නාට එනම් සන්නිවේදකයාට තමන්ට අවශ්‍ය කරන මාතෘකාවට අදාළ කරන තොරතුරු ලබා ගැනීමට සිදු වේ .එහිදී ඔහු හෝ ඇය තොරතුරු ලබා ගැනීමට තොරතුරු මූලයන් නැතහොත් Information source අවශ්‍ය වේ .තොරතුරු මූලයක් යනු ;- " කිසියම් සන්නිවේදකයකු හට තම සංදේශණ කාර්‍යයේදී අවශ්‍ය කරන තොරතුරු ලබා ගන්නාවූ හෝ ලබා දෙන්නාවු ප්‍රබවයයි ."

මෙහිදී උක්ත උදාහරණය තුළ හිද බැලීමේදී කාලීන මාතෘකාවට අදාළ තොරතුරු මූලය විටෙක යම් ,විද්වත් චරිතයික් විය හැකිය .එමෙන්ම කාලිනව සිදු වූ පරිසර විපර්යාසයක් විය හැකිය .එමෙන්ම ,

• අපරාධ සිදුවීමක්
• යම් කෘතියක් / ප්‍රකාශනයක්
• සංස්කෘතියේ අංගයක්

   මාෂල් මැක්ලූහන්

යනාදී කුමන හෝ අවස්ථාවක් සිදුවීමක් තොරතුරු සම්පාදනය කරන මූලාශ්‍රයක් විය හැකිය .මෙහිදී සන්නිවේදකයගේ තිබෙන රුචි අරුචිය මෙම තොරතුරු මූලාශ්‍ර තෝරා ගැනීමේදී බලපායි . එමෙන්ම එමගින් සන්නිවේදකයාගේ සන්නිවේදන කාර්‍යයෙහි සාර්ථකබවද තීරණය ඒ .ඔහුගේ ගවේෂණශීලී බුද්ධියද එමගින් ග්‍රාහකයාට මනා ලෙස අවබෝධ වීමද සිදු වේ.

සන්නිවේදකයා

ඉහත දැක්වූ නිදසුනම ඔස්සේ මෙම මූලිකාංගයද විමසාබැලීමේදී ,මෙම වැඩසටහනට අවශ්‍ය තොරතුරු ලබා කෙසේ කොහොම ලැබුනද ඒවා තම ග්‍රාහකයාට ලබා දීම සිදු කරන්නේ සන්නිවේදකයායි .

සන්නිවේදකයා යනු ," මූලාශ්‍රය මත පදනම්ව ග්‍රාහකයා වෙත සංන්‍යා සංකේත ආදිය භාවිතා කරමින් යම් පණිවිඩයක් රැගෙන යන්නායි " පිරිපුන් සන්නිවේදකයකු ලෙසින් සන්නිවේදනයේ යෙදීමට නම් තම සන්නිවේදන භූමිකාව පිළිබද අවබෝදය ඉතාම වැදගත් වේ .

උක්ත උදාහරණයටම අනූව හදුනා ගැනීමේදී .මෙම කාලීන වැඩසටහන් මෙහෙයවන්නා හෙවත් සන්නිවේදකයා මනා ලෙසින් තම භූමිකාව පිළිබඳව දැන සිටිය යුතු වේ .එනම් සන්නිවේදකයකු තම ග්‍රාහක කේෂ්ත්‍රය පිළිබඳව මනා වූ අවබෝධයකින් සිටිය යුතු වේ . එමෙන්ම එහිදී ,

• තමන් ඉදිරිපත්කරන්නේ කුමන සංදේශයක්ද
• තම ග්‍රාහක කේෂ්ත්‍රය කුමක්ද යන වගත්
• සියල්ලටම පොදු වූ භාෂාවක් යොදා ගැනීම
• ශ්‍රව්‍ය ගෝචර සන්නිවේදනයකින් යුතු වීම

යනාදී ලක්ෂණයන්ගෙන් යුතු අයෙක් විය යුතුය .මන්ද උක්ත උදාහරණය අනුව බොහෝ විට කාලින වැඩසටහන් නරඹන්නේ ,අසන්නේ විද්වත් බුද්ධිමත් pපිරිසක් වේ .පාසල් ළමුන් ,ගුරුවරුන් ,විශ්ව විද්‍යාල සිසුන් ,ආචර්‍ය මහාචාර්ය වරුන් ආදින් වේ .දොරමඩලාව ,පහන්දොර .අමාදහර , ආදිය නිදසුන් වේ .

ග්‍රාහකයා යන භූමිකාවද ඉහත දැක්වූ කරුනුම දැන සිටිය යුතු වේ,ග්‍රාහකයා යනු සන්නිවේදකයාගෙ සංදේශය ග්‍රහණය කරගන්නා පාර්ශවයයි .ග්‍රාaහකයා විවිධ වේ .එය මාධ්‍යයෙන් මාධ්‍යයට වෙනස් වේ .ගුවන්විදුලියේදී ග්‍රාහකයා ශ්‍රාවකයා වේ .රූපවාහිනියේදී ප්‍රේක්ෂකයා වේ .පුවත්පත තුළදී පාඨකයා වේ .මෙකීස් සෑම ග්‍රාහක භූමිකාවක් පිළිබඳවම මනා වූ අවබෝධයකින් යුතුව සන්නිවේදකයෙකු සිටිය යුතුම වේ .

එමෙන්ම යහපත් පිරිපුන් සන්නිවේදකයකු ලෙස තම සංදේශය ,ග්‍රාහකයා හා මාධ්‍ය යන කාරනා පිළිබඳවද දැන සිටිය යුතුම වේ .

සංදේශය තොරතුරු මූලාශ්‍රය මත පදනම්ව සන්නිවේදකයා විසින් ග්‍රාහකයට ලබා දෙන්නාවූ දේ සංදේශය නම් වේ .මෙහිදී සංදේශයන් තෝරා ගැනීමේදී sසන්නිවේදකයින් විසින් ඉතාම කල්පනාකාරීව තම කාර්‍ය කල යුතු වේ . එමෙන්ම සංදේශයේ අන්තර්ගතය ,එහි අන්තර්ගතය කොතරම් දුරට ග්‍රාහක ගෝචරද යන වගද  පිළිබඳව සැලකිලිමත් විය යුතු වේ .මෙහිදී තවත් දැනගත යුතු තවත් කරුනක් වන්නේ සංදේශයaට  අනූව මාධ්‍ය තෝරා ගැනීමයි .

මාධ්‍ය 

 මාධ්‍ය යනු සංදේශය ග්‍රාහකයා වෙතට ගෙන යාමෙහි ලා යොදා ගන්නාවූ  වාහකයයි .

 මෙහිදී සන්නිවේදකයෙකු තම සංදේශයට ගැලපෙන මාධ්‍ය තෝරා ගැනීම කල යුතු වේ .එනම් තම සංදේශන කාර්‍යයට ගැලපෙන්නේ ගුවන්විදුලියද ,රූපවාහිනියද .නැත්නම් පුවත් පතද යන වග ඔහු විසින් ඉතා හොදින් තේරුම් ගතයුතු වේ. එහිදී එ ඒ මාධ්‍යයන් හී වන ලක්ෂණයන් පිළිබඳවද අවබෝධයකින් සිටිය යුතු වේ .යතෝක්ත උදාහරණයට අනූව ,කාලීන වැඩසටහන රූපවාහිනියේ හෝ ගුවන්විදුලියේ විකාශනය වන්නේ යැයි සිතමු .රූපවාහිනියේදී නම් එය ශ්‍රව්‍ය හා දෘෂ්‍ය යන ගුනයන්ගෙන් යුතු නිසා කතා විලාසයන් අභිනයන් ,ඇදුම් පැළැඳුම් ආදී සියල්ලම පිළිබඳව මනා ලෙසින් කල්පනාකාරී විය යුතු වේ .මන්ද රූපවාහිනියේ බලපෑම් ඉතා වේගයෙන් gග්‍රාහකයා වෙතට යන නිසාවෙනි .

                                                                       ගුවන්විදුලියේදී නම් එම මාධ්‍ය ඇසී නෑසී යන ගුනයෙන් හෙබි නිසා කෙටි වචන ,ශ්‍රව්‍ය ගෝචර හඬක් ,යනාදිය පිළිබඳව sසැලකිලිමත් විය යුතු වේ .එමෙන්ම පොදු භාෂාවකින් යුතු පිටපතක්ද ඉතාම වැදගත් වේ . මෙලෙස මාධ්‍ය භවිතා කිරීමෙදී සන්නිවේදකයෙකු ඒ පිළිබඳව ඉතා හොඳ දැනුමකින් සිටිය යුතු වේ .

             eඑමෙන්මපිරිපුන් සන්නිවේදකයෙකු වීමට නම් සන්නිවේදනයේ වන බාධා ,බලපෑම් සහා ප්‍රතිපෝෂණය  පිළිබඳව දැන සිටිය යුතු වේ .

 බාධා 

 "සන්නිවේදකයාගෙ සිට ග්‍රාහකය වෙතට සංදේශය ගලා යාමේදී වන  ගැටලු කාරී තත්වයන් " බාධක ලෙස හදුනා ගැනේ .

මෙහිදී බාධක නිර්මාණය වන sස්වරූපය අනූව හා ඒවයේ ස්වභාවය අනූව වර්ග 03 ක් වේ . එනම් ,යාන්ත්‍රික වශයෙන් වන බාධක ,පාරිසරික බලපෑම් මත වන බලපෑම් සහා යොදා ගන්නා භාෂාව තුලදී වන අර්ථ බාධකයි .බුද්ධිමත් දක්ෂ සන්නිවේදකයකු විසින් එම බාධක මගහරවා ගෙන තම සන්නිවේදන කාර්‍ය කිරීමට වග බලා ගත යුතුය .

                                                    

                                                                                                  පිරිපුන් සන්නිවේදකයෙකුට ඊළඟට දැන සිටිය යුතුම මූලිකාංගයක් ලෙසට " ප්‍රතිපෝෂණය " හදුනා ගත හැක .ප්‍රතිපෝෂණය යනු "සන්නිවේදකයාගෙ සංදේශයට ග්‍රාහකයා විසින් ලබා දෙනු ලබන ප්‍රතිචාරයයි .

                                                                         සන්නිවේදන ක්‍රියාවලියේදී  මෙම ප්‍රතිචාර නැතහොත් ප්‍රතිපෝෂණය ඉතාම වැදගත් වේ .එය බාධක අවම කරගැනීමටත් ,සන්නිවේදන ක්‍රියාවලිය සාර්ථකව භූමිකා හුවමාරු  කරගනිමින් පවත්වාගෙන යාමටත් ,සංදේශයන්හී අඩු පාඩු අවම කරගැනීමටත් බෙහෙවින් උපකාරී වේ .පිරිපුන් සන්නිවේදකයෙකු ලෙසින් මෙම ප්‍රතිපෝෂණ කාර්‍ය ගැන දැන සිටීමෙන් ඉතා උපක්‍රමශීලිව තමාට අවශ්‍ය ප්‍රතිචාර ප්‍රතිපෝෂණයන් ලබා ගැනීමට හැකි වනු ඇත .

                                                                               

                                                                                           මේ  සියල්ලම අවසානයේ ග්‍රාහක පාර්ශවයට බලපෑමක්  එකතු කිරීමද සන්නිවේදනයේ ප්‍රධානතම මූලිකාංගයක් වේ .ජෝර්ජ් ගබ්නර් විග්‍රහ කරන  ආකාරයට  බලපෑම , මිනිස් මනසට කා වදින්නේ වෙඩි උණ්ඩයක් ශරීර ගත වන වේගයටත් වඩා වැඩි  වේගයකින් බවයි .එයින් ඔහු පවසා සිටින්නේ බලපෑම එතරම් බලවත් එකක් බවයි .සන්නිවේදකයා යහපත් සංදේශනයක්  ගෙන යයිද එයින් යහපත්  බලපෑමක්  ග්‍රාහක  ගත  වේ .සංදේශනය අයහපත් නම් බලපෑමද  අයහපත් වේ .   

                                               සන්නිවේදන  මූලිකාංග අතර නිතර කතා බහට ලක් නොවන  මූලිකාංග 02 ක් වන ආකේතකරණය සහා විකේතකරණය යන්න මෙසේය .ආකේතකරණය යනු සන්නිවේදwකයාවිසින් තම සංදේශ්‍ය සංහ්න්‍යා සංකේත පද්ධතියක් ඔස්සේ ග්‍රාහක ගත කිරීමයි .විකේතකරණය යනු  යම්  කිසි සංහ්‍යා සංකේත ඔස්සේ එවන සංදේශය එම සංහ්න්‍යා සංකේත ඇසුරින්ම ග්‍රහනය කර ගැනීමයි .

                                     

                                                                             මෙලෙසින් වන සන්නිවේදනයේ මූලිකාංග පිළිබඳව වන මනා වූ අවබෝධය තුලින් සාර්ථක පිරිපුන් සන්නිවේදකයකු  බිහි වීම  සිදු වේ . එනයින් පැහැaදිලි වන්නේ පිරිපුන් සන්නිවේදකයෙකු වීමට නම් සන්නිවේදන  මූලිකාංග පිළිබඳව වන අවබෝධය  ඉතාම වැදගත් වන  බවයි  .

 සැකසුම-තිලක් වනසිංහ

Edit by -THILAK WANASINGHE